Denver, Colorado ရှိ မြန်မာပြည်မှ တိုင်းရင်းသားများ အကြောင်း

တကယ်တော့ မြန်မာပြည်မှ ရွှေ့ ပြောင်းလာကြသူတွေဟာ ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ် တွင်သာမက အမေရိက တနိုင်ငံလုံး အနှံ့အပြားတွင်ရှိပါတယ်။ ‘American Community Survey, United States Census’ အရ မြန်မာ-အမေရိကန် စုစုပေါင်း လူဦးရေမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တစ်ခုလုံးတွင် ၂၃၃,၃၂၇ ရှိပါတယ်။

2019 တွင် ဗမာ/မြန်မာလူဦးရေရှိသည့် ထိပ်တန်းမြို့ကြီးဆယ်ဒေသ မှာ – 

 

Minneapolis/Saint Paul – 11,000

Indianapolis – 10,000

Dallas – 10,000

Fort Wayne – 8,000

New York City – 7,000

Milwaukee – 6,000

Los Angeles – 6,000

San Francisco – 5,000

Atlanta – 5,000

Des Moines – 5,000

ကော်လိုရာဒိုရှိ မြန်မာလူဦးရေသည် 2020 ခုနှစ်တွင် 3000 မျှသာရှိသည်။

 

ဘာကြောင့် အမေရိကန်ကို ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြတာလဲ။

အတိုချုပ်ပြောရလျှင် မြန်မာသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိန်ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သည်။ ဆယ့်လေးနှစ်အကြာတွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက်တွင် ဒေသအများအပြားတွင် ပြည်တွင်းစစ်များ ဖြစ်ပွားနေခဲ့သည်။ အမေရိကန်သို့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအခြေချလာရခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်းများမှာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအခြေအနေများဖြစ်သည်။ အများစုသည် မြန်မာပြည်တွင်း တိုက်ပွဲများမှ လွတ်မြောက်ပြီး ဒုက္ခသည်စခန်းများသို့ သွားရောက်ခဲ့ကြသည်။ မြန်မာအစိုးရက လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ စွပ်စွဲခံနေရပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုလောက် မချမ်းသာပါဘူး။ ရလဒ်အနေဖြင့် မြန်မာလူမျိုးများသည် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဘဝနေထိုင်ရေးအတွက် မိမိတို့၏မွေးရပ်မြေမှ ထွက်ခွာရန် ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။

Fr. Paul Lin Htut ကို Denver သို့ ဘာလို့ ပြန်ခေါ်တာလဲ။

စိန့်ဂျွန်ဗီယန်နီ ရဟန်းဖြစ်သင်ကျောင်းတွင် ပညာသင်ကြားရန်အတွက် ၂၀၁၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဒင်းဗား၊ ကော်လိုရာဒိုမြို့သို့ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရန်ကုန်၊ ဂိုဏ်းချုပ်ဘုန်းတော်ကြီး ကာဒီနယ်ဘိုမှ စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ပညာသင် ခြောက်နှစ်ကြာခံယူပြီး ရန်ကုန်ဂိုဏ်းချုပ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ စာသင်နှစ်တွေမှာ Aurora, Colorado မှာ မြန်မာနိုင်ငံက ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူတွေ ရှိတယ်ဆိုတာ သိလိုက်ရပြီး သူတို့ဆီ သွားရောက်လည်ပတ်ရာမှ ပိုမိုသိကျွမ်းခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်ုပ်၏ စာသင်နှစ် နောက်ဆုံးနှစ်တွင်၊ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ပြည်မြို့ သာသနာ့နယ်မြေမှ ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါးသည် မြန်မာအသိုက်အဝန်းအား ဝိညာဥ်ရေး ကျွေးမွေးစောင့်ရှောက်ရန်အတွက် ကြွလာခဲ့ပါသည်။ သူသည် မြန်မာအသိုက်အဝန်း ၏ ဘုန်းတော််ကြီးအဖြစ် နှစ်နှစ်ကြာ အမှုထမ်းခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင်၊ ဒင်းဗားဂိုဏ်းချုပ်က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လက်တွေ့ဘဝတွင် အပြည့်အ၀လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီး အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကို ကျွမ်းကျင်သော ဘုန်းကြီးတစ်ပါးသည် မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်း၏ လိုအပ်ချက်များကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ဖြည့်ဆည်းပေးမည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ Denver သို့ ကျွန်ုပ်ပြန်ရောက်ချိန်တွင်၊ ရန်ကုန်သာသနာမှ ဘရာသာရ် နှစ်ပါးလည်း  စိန့်ဂျွန် ဗီယန်နီ စာသင်ကျောင်းတွင် ပညာသင်ကြားလျက်ရှိပြီး ၎င်းတို့အား ထောက်ပံ့မှုနှင့် ကြီးကြပ်မှု ပေးဆောင်ရန် ဂိုဏ်းချုပ်ဆရာတော်မှ ကျွန်ုပ်အား လိုလားခဲ့ပါသည်။  နောက်ထပ်ပညာသင်ရန် ဘရာသာရ် နှစ်ပါး လာဖို့ရှိပေမယ့် ဗီဇာ ပယ်ချခံရတာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံက မထွက်နိုင်ကြဘူး။ Denver ဂိုဏ်းချုပ်ဆရာတော် မှ ကျွန်တော့်အား ရှင်ပြန်ထမြောက်သောခရစ်တော် ဘုရားကျောင်းသနာတော်အတွက် လက်ထောက်ဘုန်းတော််််ကြီးအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ပြီး မြန်မာအသိုက်အဝန်းအတွက် တာဝန်ခံဘုန်းတော် ကြီး အဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်ရန် ခေါ် ဆိုခဲ့ပါသည်။

မြန်မာ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် ရည်မှန်းချက်ကဘာလဲ။

ဘုရားသခင် အား ကိုယ်၊ စိတ်၊ နှလုံး သုံးပါးလုံးဖြင့် ချစ်ရန် အစေခံနိုင်ရန် ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်နိုင်ရန်၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ လူမှုရေးနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခက်အခဲများ/ဖျားနာမှုများအားလုံးကို တက်နိုင်သည့်ဘက်မှ ကူညီပေးရန်လည်း ရည်ရွယ်ပါသည်။

ဒီမှာရှိသော ဘာသာသူများ နှင့် မြန်မာ ဘာသာသူများ ကို ဘယ်လို ပေါင်းစည်းပေးမလဲ။

 မတူညီသောယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကားနှင့် နေထိုင်မှုပုံစံတွေက အတားအဆီးဖြစ်နေသေးတယ်။ ထို့အပြင် ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများသည် မတူညီသော အဓိကလူမျိုးစုရှစ်မျိုး သို့မဟုတ် ‘မျိုးနွယ်စုများ’ ကို ကိုယ်စားပြုသောကြောင့် မြန်မာအသိုက်အဝန်းအတွင်း၌ပင် ယဉ်ကျေးမှုကွဲပြားမှုများ ရှိနေပါသည်။ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ တချို့က လိုက်လျောညီထွေရှိပေမယ့် တချို့က မလုပ်နိုင်ဘူး။ သူတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ comfort zone မှာ နေချင်ကြတယ်။ နိုင်ငံသစ်တွင် နေထိုင်ရန် သင်ယူခြင်းသည် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး ထိုနည်းတူ ၎င်းတို့၏ ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် လုပ်ငန်းစဉ်လည်းဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အပြည့်အဝ လူသားဖြစ်ရန်မှာ အလွန်လေးနက်သော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ယခုမေးခွန်းကိုဖြေဆိုရန် ဘုရားသခင်သည် ကျွန်ုပ်အတွက် အရာအားလုံးဖြစ်ပြီး ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့အား ကုသရန်၊ ပြုစုပျိုးထောင်ရန်နှင့် ဘုရားသခင်အလိုရှိသည့်နေရာသို့ ပြုစုပျိုးထောင်ရန် သော့ချက်ဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်ယုံကြည်ပါသည်။

ရှင်ပြန်ထမြောက်သောခရစ်တော်သည် မြန်မာအသိုက်အဝန်းအား နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုခဲ့ပါတယ်။ တနင်္ဂနွေ နေ့ လည် ၁း၀၀ မှာ တလမှာ သုံးရက်မြောက် မြန်မာဘာသာနဲ့ ကျင်းပပါတယ်။ လရဲ့ စတုတ္ထမြောက် တနင်္ဂနွေမှာ မြန်မာအသိုက်အဝန်းအတွက် Greeley မှာ ဝတ်ပြုဆုတောင်းတယ်။ မြန်မာအသိုက်အဝန်းမှ ကလေးငယ်များသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ဘာသာရေးပညာပေးအစီအစဉ်ကို တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ကလေးများအဖွဲ့တွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှင်ပြန်ထမြောက်ခရစ်စမတ်ပွဲတော်ကို သာသနာ့နယ်မြေအဖြစ် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ သီချင်း၊ အကနဲ့ အစားအသောက်တွေကနေ ယဉ်ကျေးမှုကို မျှဝေခဲ့ကြတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ကြွယ်ဝပြီး လှပသောဓလေ့ထုံးတမ်းများကို ထမြောက်သောခရစ်တော်အသိုက်အဝန်းနှင့်မျှဝေရန် နောက်ထပ်အခွင့်အရေးများကို မျှော်လင့်ပါသည်။ မြန်မာ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ဘယ်လောက်လဲ။ လက်ရှိတွင် မိသားစု 50 ခန့်သည် Risen Christ Catholic Parish တွင် မှတ်ပုံတင်ထားပြီး အရေအတွက် 200 ခန့်ရှိသည်။ မြန်မာ့အသိုက်အဝန်းအတွက် ဘယ်လို သီလတွေ ရှိခဲ့လဲ။ ကျွန်မရောက်ကတည်းက ကလေးအယောက် ၃၀ လောက် နှစ်ခြင်းခံခဲ့တယ်။ မေလ 5 ရက်၊ 2023 ခုနှစ်တွင် ကလေးဆယ့်ငါးယောက်သည် ၎င်းတို့၏ပထမဆုံးပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး၊ ပထမအကြိမ်ဆက်ဆံခြင်းနှင့် အတည်ပြုခြင်းမင်္ဂလာကို လက်ခံရရှိကြသည်။ အိမ်ထောင်ပြုဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ စုံတွဲလေးယောက်ကို ကျွန်တော် ကူညီပေးနေပါတယ်။

Why is there a large Myanmar community in Denver?

            The large Burmese/Myanmar community of immigrants is not only in Colorado, but across the country. According to the ‘American Community Survey, United States Census’, the total population of Burmese American was 233,327 in the entire United States. In 2019,  the top ten metropolitan areas with Burmese/Myanmar populations:

 

Minneapolis/Saint Paul – 11,000

Indianapolis – 10,000

Dallas – 10,000

Fort Wayne – 8,000

New York City – 7,000

Milwaukee – 6,000

Los Angeles – 6,000

San Francisco – 5,000

Atlanta – 5,000

Des Moines – 5,000

The Burmese/Myanmar population in Colorado was a mere 3000 in 2020.

 

Why are they immigrating to the United States?

In brief, Burma/Myanmar got independence from Britain in 1948. Fourteen years later, the military coup forced out the civilian government. Under the military government, civil wars have been going on in several regions. The main reasons for Burmese immigration to the U.S. are political and economic conditions in Myanmar. Many escaped the civil strife in Burma by going to refugee camps.  The Burmese government has been accused of human rights violations, and the country’s economy is not as prosperous as that of the United States. As a result, many Burmese people have chosen to leave their home country in search of a better life.

 

Why were you, Fr. Paul, brought to Denver?

            I was sent by Cardinal Bo of Archdiocese of Yangon, Myanmar, to Denver, Colorado in September, 2012,  for priestly formation at St. John Vianney Theological Seminary. I received the priestly formation for six years and went back to Yangon Archdiocese, where I was ordained. During my years in Seminary, I found out that there were immigrants from Myanmar in Aurora, Colorado, and started visiting them. During my final year of Seminary, in 2018, a priest from the diocese of Pyay came for the pastoral care of the Burmese Community. He served as a Burmese Community Chaplain for two years. Then, the Archdiocese of Denver determined that a priest who would be able to fully function in the cultural reality of the United States and was proficient in English would better serve the needs of the Burmese community. At the time of my return to Denver, two seminarians from my diocese were studying at St. John Vianney Seminary, and the diocese wanted me to provide support and supervision to them as well. They have since returned to Myanmar. There are two more seminarians to come, but they cannot get out of Myanmar because their visas have been rejected. The Archdiocese of Denver assigned me as parochial vicar to Risen Christ Catholic Parish and to also serve as the chaplain to the Burmese community.         

What is your goal for the Myanmar community?

            My vision is – We together love and praise God with all our heart, soul, mind and strength in all seasons. In order for me to do so, I need to break down all the obstacles: spiritual, mental, social and physical difficulties/illnesses.   

How are you integrating the Myanmar community into the Risen Christ community? 

            The Burmese immigrants have had restless lives for several years before settling in the promised land of the US. Many are recent immigrants, and they all have encountered a different civilization, culture, language, and lifestyle. Additionally, there are cultural differences even within the Myanmar community, since immigrants represent eight different major national ethnic races, or ‘tribes’. Consequently, although some of them adapt, some of them cannot. They want to stay at their comfort zone. Learning to live in a new country is a process, and likewise their spiritual development is a process as well. In order for us to be fully human is a very profound process, too. To answer the question now, God is everything for me and I believe God is the key to heal, nurture and raise them to the place where God want them to be. 

            Risen Christ has welcomed the Myanmar Community into this parish.  I celebrate Sunday Mass in Burmese three weekends a month at 1:00 p.m.  On the fourth Sunday of the month, I celebrate Mass in Greeley for the Myanmar community up there.

            The children of the Myanmar community have attended our Religious Education program, and participate in our children’s choir. 

            The Myanmar had a Christmas celebration at Risen Christ, that was open to the parish.  We shared our culture through song, dance and food.  We look forward to more opportunities to share our rich and beautiful traditions with the Risen Christ community.

           

How many in the Myanmar community?

            Currently, about 50 families are registered at Risen Christ Catholic Parish, about 200 in number. 

What sacraments have you had for the Myanmar community? 

            Since I arrived, I have baptized about 30 babies. On May 5^th,2023, fifteen children are receiving their first reconciliation, first communion and sacrament of confirmation. I am helping four couples prepare for marriage.